Νεαρό Σύμπαν


Στα πρώτα βήματα της εξέλιξης του σύμπαντος, περίπου 380.000 χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, η θερμοκρασία του είχε πέσει στους 3.000 βαθμούς Κελσίου, οπότε τα φωτόνια είχαν πλέον χάσει τον αρχικό δυναμισμό τους και οι διάφοροι πυρήνες που υπήρχαν στο σύμπαν είχαν καταφέρει να συλλάβουν ηλεκτρόνια, σχηματίζοντας τα άτομα του υδρογόνου και του ηλίου. Επιτέλους, η ενεργειακή πυκνότητα της ύλης υπερίσχυσε της ενεργειακής πυκνότητας της ακτινοβολίας και η ύλη επικράτησε ολοκληρωτικά στο νεαρό σύμπαν.
Τα φυλακισμένα πλέον ηλεκτρόνια έπαψαν να αποτελούν εμπόδιο στην ελεύθερη διακίνηση των φωτονίων της ακτινοβολίας, τα οποία, ελευθερωμένα από την ύλη, εκτοξεύτηκαν ανάμεσα στους χώρους μεταξύ των ατόμων, δημιουργώντας μία κοσμική, διαφανή πλέον σφαίρα. Το άμεσο, δηλαδή, αποτέλεσμα της δημιουργίας των ατόμων εκείνη την εποχή ήταν η διάλυση της "κοσμικής ομίχλης", που καθιστούσε μέχρι τότε το σύμπαν αδιαφανές.
Στο μεταξύ, η θερμοκρασία του σύμπαντος ελαττωνόταν συνεχώς, το δε χρώμα που επικρατούσε άλλαξε και άρχισε να μετατρέπεται σε κόκκινο, μετά σε βαθύ κόκκινο και, τέλος, στο βαθύ σκοτάδι που επικρατεί σήμερα στο διάστημα. Η αρχική, δηλαδή, υπέρθερμη ακτινοβολία κατάντησε να είναι σήμερα κυριολεκτικά η σκιά του αρχικού εαυτού της, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία της ακτινοβολίας που μας βομβαρδίζει συνεχώς να μην υπερβαίνει τους 2,7 βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν ή τους μείον περίπου 270 βαθμούς Κελσίου.
Τη διάφανη πλέον σφαίρα του νεογέννητου σύμπαντος, όπως ήταν 380.000 χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, κατόρθωσαν να φωτογραφήσουν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η διαστημοσυσκευή COBE και μία δεκαετία αργότερα η διαστημοσυσκευή WMAP, με τη μορφή της διάχυτης ακτινοβολίας μικροκυμάτων υποβάθρου.
Οι ερευνητές του COBE, μάλιστα, για τις μελέτες που έκαναν πριν από περίπου δεκαέξι χρόνια τιμήθηκαν πριν από μερικούς μήνες με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για το 2006, με κύριο επίτευγμα το ότι στη σχεδόν ομοιόμορφη πυκνότητα που επικρατούσε στο νεαρό σύμπαν κατόρθωσαν να διαπιστώσουν την ύπαρξη ορισμένων συγκεντρώσεων μεγαλύτερης πυκνότητας, που είχαν αφήσει την "υπογραφή" τους με τη μορφή "κυματισμών" μικροσκοπικών θερμοκρασιακών διαφοροποιήσεων (μεγέθους μερικών εκατομμυριοστών του ενός βαθμού Κελσίου), οι οποίες ήταν όμως αρκετά μεγάλες για να δημιουργήσουν αργότερα τις συγκεντρώσεις ύλης από τις οποίες προήλθαν οι γαλαξίες.
Στα δέκα εκατομμύρια χρόνια μετά τη γέννηση του σύμπαντος η πυκνότητα της ύλης ήταν ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη της σημερινής, περιλαμβάνοντας περίπου ένα άτομο υδρογόνου ανά κυβικό εκατοστόμετρο. Υπήρχε, δηλαδή, η ίδια πυκνότητα ύλης με την πυκνότητα που επικρατεί σήμερα στους γαλαξίες. Αυτό σημαίνει ότι την εποχή εκείνη δεν ήταν δυνατό να υπάρξουν οι γαλαξίες με τη μορφή που έχουν σήμερα, αν και ακόμα δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως ο τρόπος με τον οποίο έγινε εκείνη η αρχέγονη διάσπαση των αερίων για τη δημιουργία των πρώτων αρχέγονων γαλαξιών.
Κάτω από την αδύνατη αλλά επίμονη πίεση της βαρύτητας, δηλαδή, το ομοιογενές σύμπαν άρχισε να διασπάται, ενώ τμήματα αέριου υδρογόνου άρχισαν να συμπυκνώνονται γύρω από τα πρωταρχικά "ραγίσματα" του χωρόχρονου, τα οποία "κρυσταλλοποιήθηκαν" στη διάρκεια του πρώτου μικροδευτερολέπτου, σχηματίζοντας έτσι τους "σπόρους" που έγιναν αργότερα γαλαξίες.
Από την άλλη πλευρά, πάλι, έχουμε τις κοσμικές χορδές που ίσως να δημιουργήθηκαν στη διάρκεια της Εποχής του Πληθωρισμού (10-35 του πρώτου δευτερολέπτου). Αυτές οι κοσμικές χορδές πάλλονταν με ρυθμό που πλησίαζε την ταχύτητα του φωτός, παράγοντας με αυτόν τον τρόπο βαρυτικά κύματα. Η εκπομπή των βαρυτικών κυμάτων θα μπορούσε με διάφορους τρόπους να απωθήσει τα αέρια υλικά του σύμπαντος και να τα υποχρεώσει να δημιουργήσουν σε ορισμένες περιοχές συγκεντρώσεις ύλης, ενώ σε άλλες σφαιρικές περιοχές δεν απέμεναν σχεδόν καθόλου υλικά.
Θα μπορούσαν, επίσης, οι κοσμικές χορδές να χρησιμεύσουν και σαν ένα είδος μαγνήτη που ίσως να προσέλκυε την ύλη γύρω του, σχηματίζοντας τεράστια νέφη αερίων που αποτέλεσαν σιγά-σιγά τους "σπόρους" για τη δημιουργία των αρχικών φωτογαλαξιών και αργότερα των πρώτων άστρων.
Πηγη: Διονύσης Σιμόπουλος, διευθυντής Ευγενιδείου Πλανηταρίου

Woodworking for Beginners - Full Guide (FREE Video + eBooks + Tools)